A reality (TV) check for Big Brother Greece 2020
Το Big Brother ήταν το πρώτο reality TV show που προσγειώθηκε στην ελληνική τηλεόραση στις 10 Σεπτεμβριου του 2001. Εκτοτε έχουμε παρακολουθήσει πολλά reality, αλλα ελάχιστα άντεξαν στο χρόνο με συνεχόμενες σεζόν στο ίδιο κανάλι.
Τα περισσότερα κανάλια δεν επένδυσαν ουσιαστικά στο χώρο του ριάλιτι με σκοπό να χτίσουν μακροπρόθεσμα μια παράδοση στο είδος και μια γκάμα show που αλληλοτροφοδοτούνται. Αν είχε συμβεί κάτι τέτοιο ίσως κάποια στιγμή να βλέπαμε και τη δημιουργία ενός καναλιού εξειδικευμένου σε αυτό το είδος όπως το Bravo ή το VH1 στην Αμερική.
To κενό στο know-how ήρθε να καλύψει τα τελευταία χρόνια η τουρκική Acun Media που παράγει μια σειρά reality tv τίτλων για το κανάλι του ΣΚΑΪ. Σήμερα το κανάλι φαίνεται να θέλει να εξασφαλίσει μια έξοδο κινδύνου από αυτή τη συνεργασία, θεωρώντας ίσως ότι έχει πάρει τα βασικά μαθήματα στη reality Tv, δοκιμάζοντας τις δυνάμεις του με δύο μεγάλες παραγωγές: το Big Brother — ένα δοκιμασμένο φορμάτ στην ελληνική τηλεόραση και το — coming soon — House of Fame.
Tο Big Brother νέας εποχής ήταν μια παραγωγή που έφερε μεγάλο ντόρο, μέτρια τηλεθέαση και πολλά ταχύρυθμα μαθήματα reality TV τα οποία απομένει να δούμε αν το κανάλι θα καταφέρει να τα απορροφήσει εγκαίρως πριν η επόμενη παραγωγή του βγει στον αέρα. Ας ρίξουμε ένα κοντινό πλάνο σε αυτά τα μαθήματα, για να δούμε αναλυτικά το περιεχόμενο τους:
1.Η δημοφιλία στο instagram δεν μεταφράζεται πάντα σε δημοφιλία στην τηλεόραση. Βλέπουμε τα τελευταία χρόνια μια παρέλαση instagram influencers στα πλατό, όμως στο συμπέρασμα που καταλήγουμε επανειλημμένα είναι ότι αυτό -όσο και να το πιστεύουν οι ίδιοι οι παίκτες και η παραγωγή- δεν μεταφράζεται σε δημοφιλία στο show. Ισα ισα που αυτή η “διασημότητα” κάνει τους παίκτες πιο εγκρατείς και λιγότερο αυθεντικούς μιας που φοβουνται να τσαλακώσουν την εικόνα τους. Στα θετικά, συνήθως οι instagrammers αυτοί γνωρίζονται μεταξύ τους και υπάρχουν προϋπάρχουσες σχέσεις, συνεπώς και πιο αυθεντικές. Για παράδειγμα ένα από τα μυστικά της επιτυχίας του The Real Housewives of New York, ειναι οτι — σε αντίθεση με άλλα franchise- οι πρωταγωνίστριες είναι όντως φίλες και συναναστρέφονται και εκτός γυρισμάτων. Δυστυχώς όμως αυτό το πλεονέκτημα εξατμίζεται τη στιγμή που οι παίκτες κρύβουν κάτω από το χαλάκι τις σχέσεις τους εκτός παιχνιδιού, με την παραγωγή να τις αποσιωπά επίσης, χάνοντας όλο το ζουμί.
2. Εξισορρόπηση narrative. Το φετινό Big Brother, μαζί με το Survivor του 2017, εχει πολώσει τους συμμετέχοντες και τους τηλεθεατές περισσότερο από κάθε άλλο reality tv show. Η παραγωγή προσπαθεί να εξισορροπήσει καταστάσεις μέσα από το διάλογο και τη θεματολογία που παρακολουθούμε στα live. Το πρόβλημα είναι οτι ενώ οι ίδιοι αφήνουν στους παίκτες να εκτεθούν και επιτρέπουν τη δημιουργία μιας τοξικής ατμόσφαιρας, μετά προσπαθούν να εξισορροπήσει το κλίμα μετατρέποντας το βάρος της ευθύνης σε παίκτες και τηλεθεατές. Τα πράγματα όμως δε θα είχαν έρθει σε αυτό το σημείο αν η παραγωγή έκανε κάτι πολύ απλό — είχε ένα σύνολο σταθερών κανόνων και τους εφάρμοζε. Αν είχε απαγορεύσει για παράδειγμα την συζήτηση ψηφοφοριών, τις λεκτικές επιθέσεις και την απειλή βιας επιβάλλοντας ποινές από την αρχή και το κλίμα του σπιτιού δε θα ξέφευγε σε αυτό το βαθμό και οι εξομολογήσεις ζωής θα προέκυπταν οργανικά μέσα από τις συζητήσεις των παικτών αντί να είναι ένα “κρύο” segment στο live της Παρασκευής.
3. Big Brother Community. H θεμελιώδης διαφορά αυτού το Big Brother με αυτό που πρωτο παρακολουθήσαμε το 2001 είναι οτι σήμερα δεν βλέπουμε μόνο μια οθόνη, αλλά τουλάχιστον δύο. Ο σχολιασμός στα social media είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι μιας τηλεοπτικής εμπειρίας. Η διάρκεια του show ξεπερνά με αυτό τον τρόπο τις ώρες προβολής του, ενώ δίνεται η ευκαιρία στην παραγωγή όχι μόνο να εξασφαλίσει τη μακροβιότητα του show, αλλά και να αναπτύξει by-products δημιουργώντας νέες πηγές εσόδων. Το Big Brother σίγουρα τα πηγαίνει πολύ καλά στα social αφού όπως μας λέει και ο παρουσιαστής σε κάθε live ειναι νο1 στα trends του Twitter. Οχι μικρό επίτευγμα! Δυστυχώς, πέρα από το να καλεί περιστασιακά τους διάσημους εκπροσώπους του Twitter, η παραγωγή απολαμβάνει αυτή την ευλογία χωρίς καμία διάθεση να επενδύσει σε αυτό και να αναπτύξει τη κοινότητα περαιτέρω. Τι θα μπορούσε να κάνει? Τα παραδείγματα πολλά! To The Bachelor έχει οργανώσει τη κοινότητα του, το λεγόμενο #bachelornation, μέσα από ένα ολόκληρο hub, με αποκλειστικό περιεχόμενο, podcasts με παλιούς παίκτες, και user-generated content. Είναι άλλωστε παράδοση συχνά ο παρουσιαστής και ο εκάστοτε Bachelor να κάνουν εμφάνιση- έκπληξη σε κάποιο viewing party. Ανάλογη τακτική έχει και το Bravo, με το Bravo Insider οπου οι superfan έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν πρώτοι trailer, να στείλουν ερωτήσεις στους πρωταγωνιστές κτλ. Το Bravo και το VH1 φροντίζουν να έχουν διαφορετικό περιεχόμενο σε κάθε πλατφόρμα, reaction video παικτών σε επίμαχες σκηνές και αντιδράσεις σε πρώτη προβολή επεισοδίων. Δυστυχώς στο Big Brother δεν εκμεταλλεύονται την 23ωρη για να δημιουργήσουν αποκλειστικό περιεχόμενο για τα social media και πέρα από ένα μινι exit interview λιγότερο του ενός λεπτού δε βλέπουμε ποτέ τις αντιδράσεις και το σχολιασμό των παικτών για παλιά και καινούργια πλάνα. Ποιός ξέρει όμως ίσως κανονίζεται ένα Xmas special reunion show μέσω Zoom σε live streaming στο YouTube. (Θα θέλατε ε? :D )
4. Breaking the 5th wall. Τα social media μπορούν ακόμα να λειτουργήσουν και ως γέφυρα μεταξύ σεζόν ή και να τροφοδοτήσουν νεα πλάνα και storylines. Για παράδειγμα θα μπορούσε σε καθε live να έχει κάποια πλάνα από τα social media παικτών που αποχώρησαν και κάποιος σχολιασμός για το πως εξελίσσονται οι σχέσεις τους ή κάτι πολύ απλό να υπήρχε footage από τα social media τους στα intro video των παικτών, μετά την πρώτη αναβολη του παιχνιδιού λόγω Covid, ή και τη καραντίνα στο ξενοδοχείο κτλ. Ανάλογα σε πολλά show που χρειάστηκε να διακόψουν γυρίσματα λογω καραντίνας οπως Real Housewives και Southern Charm το κενό γυρισμάτων καλύφθηκε με πλάνα από τα κινητά και τα social media.
5.Ευκαιρία διαλόγου για κοινωνικά θέματα (rape culture, gay rights, bullying, toxic masculinity, ρατσισμός., κτλ). Από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες του Big Brother αναδείχθηκαν επίμαχα θέματα τα οποία έφεραν πλήθος αντιδράσεων στα media, το ΕΣΡ, μέχρι και τη κυβέρνηση όπως στην περίπτωση του Αντώνη. Όμως σε όλα αυτά τα κοινωνικά θέματα που είναι λογικό να ανακύπτουν στην αφήγηση (narrative) ενός reality TV show, η παραγωγή είτε επέλεξε να “διαγράψει” αθόρυβα τις σχετικές σκηνές (Αντώνης) είτε να τα αναδείξει στιγμιαία (Θέμης, Κεχαγιάς, κόντρα παικτών με Χρήστο Μ.) αγνοώντας την ευκαιρία για γόνιμο διάλογο μέσα στο σπίτι και συνεπώς και εκτός σπιτιού. Αφορμή για διάλογο με όλους τους παίκτες θα μπορούσαν να σταθούν πάρα πολλές στιγμές μέσα στο παιχνίδι που η παραγωγή επέλεξε να αγνοήσει, φοβούμενη ίσως οτι δε μπορεί να διαχειριστεί ένα διάλογο, αλλά το πράγμα θα ξέφευγε από τον έλεγχο μετατρέποντας το show σε λαϊκό δικαστήριο γεμάτο εντάσεις. Αυτό βέβαια σημαίνει οτι τη στιγμή που δεν αντιμετώπισε πιο αυστηρά αυτές τις καταστάσεις από την αρχή, αλλά και ούτε τις αντιμετώπισε εκ των υστέρων, οι τηλεθεατές είδαν κάποιες καταστάσεις να επαναλαμβάνονται ξανα και ξανα και το λαϊκό δικαστήριο μεταφέρθηκε στα social media. Πως θα μπορούσαν τα πράγματα να εξελιχθούν διαφορετικά? Ας ρίξουμε μια ματιά στο πως χειρίστηκαν ανάλογες καταστάσεις σε ένα από τα μακροβιότερα (40 seasons) reality TV shows, το Survivor. Αν και όχι πάντα με τον ίδιο βαθμό επιτυχίας το show πάντα αντιμετώπιζε τα περιστατικά, απολογούνταν και έδινε βήμα σε όλους τους εμπλεκόμενους. Ενδεικτικά όταν το 2017 ένας παίκτης αποκάλυψε τη ταυτότητα συμπαίκτη του σαν transgender το θέμα συζητήθηκε μεταξύ των συμπαικτών, οπως και στο φινάλε, χωρίς καμία προσπάθεια να ξεχαστεί. Όταν το 2019 απέκλεισε ένα παίκτη λόγω σεξουαλικής παρενόχλησης, το show δέχτηκε σκληρή κριτική για τα αργά αντανακλαστικά και το χειρισμό του. Σε απάντηση το show όχι απλώς ζήτησε συγγνώμη αλλά και εισήγαγε μια νέα σειρά κανονισμών και διαδικασιών γύρω από τη σεξουαλική παρενόχληση. Ίσως αν δινόταν η απαραίτητη βαρύτητα στα περιστατικά που παρακολουθήσαμε στο Big Brother, τότε να μην ήταν μόνο μια σειρά από σκοτεινά λάθη και τοξικά σχόλια, αλλά ευκαιρία να γίνουν παίκτες, τηλεθεατές και παραγωγή καλύτεροι.
6. Media workshop για παίκτες. Οι παίκτες είναι το σημαντικότερο asset ενός reality tv show. Γι’αυτό και όσα χρόνια και να ακολουθείται ένα format κάθε σεζόν είναι διαφορετική. Επενδύοντας στους πρωταγωνιστές της μια παραγωγή μπορεί να “τροφοδοτήσει” νέα show ή by-products όπως YouTube shows, podcasts, κτλ. Συνεπώς η παραγωγή έχει κάθε συμφέρον να βοηθήσει τους παίκτες να διαχειριστούν την προβολή που τους περιμένει έξω καθώς και η σωστή διαχείριση των social media τους. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι ηθική τους υποχρέωση να βοηθήσουν αυτές τις προσωπικότητες να διαχειριστούν τη ξαφνική δημοσιότητα πριν δούμε θλιβερες ιστορίες παικτών που λύγισαν ψυχολογικά στην πίεση και στην Ελλάδα, οπως δυστυχώς είδαμε πολλές φορες τα τελευταία χρόνια στο εξωτερικό.
Τα παραπάνω βήματα, σε συνδυασμό με λίγη αγάπη για τα reality tv shows, μιας που πολλές φορές συντελεστεστές στην ίδια την εκπομπή δεν κρύβουν οτι ούτε καν παρακολουθούν -?? No comment ??- εκτενώς το show και τα social, θα μπορούσαν να γεννήσουν μια πολύ καλύτερη τηλεοπτική εμπειρία.
Μια τηλεοπτική εμπειρία που θα μπορούσε να θέσει τα θεμέλια για τη δημιουργία ενός expanding reality TV universe που θα γεννούσε διαρκώς νέα media προϊόντα, κρατώντας παράλληλα μια οικογένεια που θα έκανε το τηλεθεατή να νιώθει μια οικειότητα και ασφάλεια που τόσο λείπει από άλλα κομμάτια της ημέρας τους.
x
